در جهان امروز، تفکیک‌گرایی افراطی و نگاه عنصرنگرانه به پدیده‌ها، یکی از موانع بنیادین در درک کل‌نگر حقیقت به‌شمار می‌رود. عنصرنگری، با تأکید بر تجزیه و تحلیل اجزای منفک از کل، در بسیاری از حوزه‌های معرفتی ـ از علوم طبیعی گرفته تا الهیات و عرفان ـ به‌صورت یک رویکرد مسلط درآمده است.
روان‌شناسی تعاملی به‌مثابه شاخه‌ای نوین در گستره دانش روان‌شناسی، بر آن است تا ماهیّت پدیده‌های روان‌شناختی را در بستر تعاملات درونی و بیرونی انسان بررسی کند. این رویکرد، با عبور از تحلیل‌های مجزا و خطی، به سوی نگاهی نظام‌مند و یکپارچه از روان انسان گام برمی‌دارد. در این مقاله، روان‌شناسی تعاملی به‌عنوان علمی که هدف آن درک یکپارچگی تعاملی پدیده‌های روان‌شناختی است، تعریف شده و مبانی روش‌شناختی آن با تکیه بر مفهوم «بررسی تعاملی» تبیین می‌شود. همچنین نسبت دوسویه میان فهم نظام روان و شناخت تعاملات روانی به‌مثابه اصل بنیادین این رویکرد، تحلیل می‌گردد.واژگان کلیدی: روان‌شناسی تعاملی، تعامل، نظام روان، یکپارچگی روانی، روش بررسی تعاملی
روان‌درمانی تعاملی بر مبنای دستگاهی فکری استوار است که هستی، شناخت، انسان، نظام ارزشی و پاکی سرشت را در قالب یک منظومه یکپارچه در نظر می‌گیرد. این رویکرد، انسان را در نقطه اتصال هستی و شناخت می‌نشاند و وحدت این دو ساحت را در وجود انسانی، ممکن و معنادار می‌سازد. در این چارچوب، هستی قائم به ذات نیست، بلکه معنا و قوام خود را در پیوند با انسان می‌یابد. از سوی دیگر، سرشت انسان به‌طور فطری پاک و ارزش‌مند دانسته می‌شود؛ ارزش‌هایی که ذاتی‌اند و بنیان شناخت حقیقی را می‌سازند. این پیوند درونی میان حقیقت، ارزش و شناخت، به انسان نقشی فعال، دگرگون‌پذیر و مسؤولانه می‌بخشد. در این مقاله، با تحلیل مفاهیم کلیدی روان‌درمانی تعاملی، بر بنیادهای هستی‌شناختی و انسان‌شناختی آن تمرکز می‌شود و مفهوم «دگرگونی مسؤولانه» به‌عنوان نقطه اتصال اخلاق، شناخت و درمان‌گری تحلیل می‌گردد.واژگان کلیدی: روان‌درمانی تعاملی، هستی‌شناسی، فطرت، شناخت، نظام ارزشی، دگرگونی مسؤولانه
انسان از دیرباز با پرسش‌هایی بنیادین درگیر بوده است: حقیقت چیست؟ چگونه می‌توان آن را شناخت؟ و بر پایهٔ چه ارزش‌هایی باید زیست؟ پاسخ به این پرسش‌ها، همواره در مرکز توجه متفکران، عارفان، و فیلسوفان بوده و مسیرهای گوناگونی برای آن ترسیم شده است. در میان این مسیرها، یکی از ژرف‌ترین و کم‌تر مورد تأمل قرار گرفته‌ترین راه‌ها، بازگشت به فطرت انسانی است
در این مقاله، تلاش شده است تا پیوند بنیادین میان هستی و شناخت مورد واکاوی قرار گیرد و جایگاه انسان در این میان به‌عنوان گره‌گاه این دو ساحت روشن شود. هستی، به‌عنوان بنیان پایداری پدیده‌ها، و شناخت، به‌مثابه فعلیت‌یافتگی حقیقت در آگاهی، در نسبت با یکدیگر تعریف می‌شوند و هیچ‌یک بدون دیگری تحقق نمی‌یابند. این وابستگی متقابل، نشانگر آن است که هستی و شناخت دو جلوه از یک حقیقت مشترک‌اند. انسان در این میان، نه ناظر منفعل بلکه حامل این پیوند است؛ موجودی که با سرشت درونی و ارزش‌های ذاتی خویش، پُل میان بودن و دانستن می‌شود. مقاله با نگاهی ساختاری و هستی‌شناسانه، این یگانگی را بازمی‌تاباند و نسبت انسان با معنا، ارزش، و پایداری هستی را تبیین می‌کند
در فرهنگ دینی، اقتدا تنها به معنای پیروی ظاهری از پیشوایان دینی نیست، بلکه فرآیندی درونی و روحی است که با تربیت نفس در عدالت آغاز شده و با سلوک در مسیر اعتدال ادامه می‌یابد. در این مقاله، با استناد به عبارت کلیدی «الْإِئْتِمٰامُ کَسْبُ النَّفسِ فِی العَدلِ وَ سُلُوکُ سَبیٖلِ القَصْد»، به تبیین جایگاه اقتدا در سلوک معنوی پرداخته شده است. اقتدا نه تقلید صرف، بلکه فرآیندی است برای تربیت انسان، استقرار عدالت درون، و حرکت در مسیر روشن و معتدل حق. این نوشتار تلاش دارد با زبانی ساده اما عمیق، حقیقت اقتدا را از منظر اخلاقی و معنوی بازنمایی کند.
این مقاله با رویکردی دینی و عرفانی به بررسی نقش «استقامت» و «اقتدا» در مسیر سلوک الهی می‌پردازد. آغاز راه بندگی، با هدایت و طاعت الهی است و دوام آن با توفیق و اقتدای درونی معنا می‌گیرد. در این مسیر، اقتدا تنها تبعیت ظاهری نیست، بلکه سلوکی درونی است که در آن، سالک به عدالت، عهد، محبت، ایمان، و ذکر دست می‌یابد. مقاله پیش‌رو، با تحلیل مفاهیم کلیدی مانند هدایت، طاعت، توفیق، عدالت و ایمان، نشان می‌دهد که استقامت در راه حق تنها با تأسی آگاهانه به میزان‌های الهی ممکن است. هدف، روشن ساختن این حقیقت است که راه حق، نوری است که با دل روشن می‌شود و با اقتدای صادقانه در جان ماندگار می‌گردد.
سلوک به سوی حق، سفری درونی و مستمر است که انسان را از ظلمات جهل به نور معرفت و آرامش می‌رساند. این مسیر، تنها با اشتیاق آغاز می‌شود اما برای ادامه‌ی آن، چهار رکن اساسی لازم است: هدایت الهی، طاعت آگاهانه، توفیق پروردگار و اقتدا به راهنمایان حق. در این میان، استقامت نقش محوری دارد و حلقه‌ی اتصال همه‌ی عناصر سلوک به شمار می‌رود. استقامت، به معنای پایداری در مسیر حق، حفظ ثبات در نوسانات زندگی و وفاداری به عهد بندگی است. مقاله حاضر با نگاهی عرفانی و اخلاقی، بدون ارجاع به منابع فلسفی، به تحلیل این مفاهیم پرداخته و نشان می‌دهد که چگونه سالک، با اتکال به خداوند و ثبات قدم، می‌تواند به مقصد حق نائل آید.
