توانایی‌های بنیادین در چارچوب تعاملی: پارادایمی برای تبیین هوش و کنش در بستر یادگیری
این مقاله به ارائهٔ پارادایمی نوین برای تبیین توانایی‌های بنیادین انسانی می‌پردازد که بر پایهٔ نگرشی تعاملی میان یادگیری، کنش و زمینهٔ فرهنگی ـ اجتماعی استوار است. در این چارچوب، پنج توانایی بنیادین شامل سه نوع هوش (تحلیلی، تجربی، تحصیلی) و دو نوع کنش (وظیفه‌مندی و نوسودمندی) تعریف می‌شود. این توانایی‌ها نه به‌صورت مجزا، بلکه در تعامل با یکدیگر و بافت زمینه‌ای رشد می‌کنند. در نتیجه، هوش و عملکرد فردی محصول یک فرآیند تعاملی و پویای چندساحتی است. این پارادایم می‌تواند مبنای طراحی الگوهای آموزشی، سنجشی و درمانی نوین در روان‌شناسی شناختی و تربیتی قرار گیرد.